Wydawca treści Wydawca treści

Ochrona lasu

Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

     Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

  • biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne),

  • abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury),

  • antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

     Owady

     Las jest miejscem życia wielu gatunków owadów. W specyficznych warunkach niektóre z nich stanowią zagrożenie dla lasu. Dzielimy je wtedy na:

  • szkodniki pierwotne, które atakują zdrowe drzewa (np. foliofagi, czyli owady liściożerne),

  • szkodniki wtórne – atakujące i zasiedlające drzewa, które zostały osłabione w skutek działania innych czynników (suszy czy zanieczyszczeń przemysłowych).

      Okresowe, masowe występowanie niektórych gatunków owadów (tzw. gradacja) stanowi poważne zagrożenie dla trwałości lasu. Zadaniem leśników jest niedopuszczenie do takich sytuacji lub ograniczenie liczebności populacji szkodliwych owadów.

     Najwięcej szkód wyrządzają owady, których gąsienice lub larwy ogryzają lub zjadają liście czy igły. Poważne problemy sprawiają też owady żerujące na korzeniach drzew i krzewów. W ostatnich latach do najbardziej niebezpiecznych należą populacje chrabąszcza majowego i kasztanowca, brudnicy mniszki, barczatki sosnówki, strzygoni choinówki, boreczników, zwójki zieloneczki.

     Jesienią leśnicy sprawdzają liczebność pędraków i larw owadów zimujących w ściółce i glebie, aby oszacować zagrożenie dla lasu na rok następny. Liczebność nadmiernie występujących owadów ogranicza się przez:

  • wykładanie i kontrolę różnego rodzaju pułapek (feromonowych i klasycznych),

  • wyznaczanie i szybkie usuwanie z lasu drzew opanowanych przez owady,

  • opryski certyfikowanymi preperatami.

     Grzyby patogeniczne

     Należą do jednych z najważniejszych czynników chorobotwórczych drzewostanów. Szczególnie niebezpieczne są: korzeniowiec wieloletni wywołujący hubę korzeniową oraz opieńki powodujące opieńkową zgniliznę korzeni. Niezwykle istotna jest w tym wypadku kontrola stanu sanitarnego drzewostanów i w razie potrzeby stosowanie preparatów ochronnych.

     Ssaki roślinożerne

     Wysokie koszty pociąga za sobą ochrona najmłodszego pokolenia lasu, które stanowi szczególnie atrakcyjny pokarm dla wielu zwierząt leśnych. Odnowienia i zalesienia nie byłyby możliwe, gdyby nie zastosowano grodzenia upraw, palikowania poszczególnych sadzonek czy innych sposobów zabezpieczania przed zwierzyną.

     Działalność człowieka

     Może stanowić duże zagrożenie dla lasu. Leśnicy dbają o to, by osoby odwiedzające las czuły się bezpiecznie i jednocześnie same przestrzegały przepisów prawa. Dzięki edukacji leśnej coraz więcej osób włącza się np. w zwalczanie procederu zaśmiecania lasów czy jazdy w niedozwolonych miejscach na motocyklach, quadach. Nie ma już praktycznie przyzwolenia społecznego na takie zjawiska, jak kradzieże drewna czy kłusownictwo.

     Ochrona przeciwpożarowa

     Ogromnym zagrożeniem dla lasu jest ogień. Ochrona przeciwpożarowa lasu oparta jest na sprawnym i skutecznie działającym systemie, dzięki któremu możliwe jest szybkie wykrywanie pożarów, alarmowanie odpowiednich służb ratowniczych i prowadzenie akcji gaśniczej.

     Elementy tego systemu to:

  • punkty alarmowo-dyspozycyjne, działające we wszystkich regionalnych dyrekcjach LP i nadleśnictwach,

  • sieć dostrzegalni przeciwpożarowych, z których prowadzi się obserwację lasu,

  • sieć punktów prognostycznych i pomocniczych, wyposażonych w odpowiednią aparaturę do pomiaru wilgotności ściółki sosnowej i powietrza, w których określa się aktualny stopień zagrożenia pożarowego lasu,

  • sieć łączności radiotelefonicznej,

  • sieć dojazdów pożarowych,

  • bazy sprzętu do gaszenia pożarów lasu,

  • sieć punktów czerpania wody,

  • pasy przeciwpożarowe, oddzielające las od obiektów stanowiących zagrożenie pożarowe (takich jak np. parkingi leśne, linie kolejowe, zakłady przemysłowe, drogi publiczne, poligony wojskowe).

     W okresie zwiększonego zagrożenia pożarowego działają również leśne bazy lotnicze. Stacjonują w nich samoloty oraz śmigłowce, które są wykorzystywane do patrolowania obszarów leśnych i gaszenia pożarów.


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Kompleksowa Ochrona żubrów w polsce - dyskusja panelowa

Kompleksowa Ochrona żubrów w polsce - dyskusja panelowa

W dniu 27 października 2022 roku w Leśnym Pensjonacie Dzikowo na terenie Nadleśnictwa Drawsko zorganizowane zostało robocze spotkanie dotyczące wolno żyjących żubrów na terenie lasów w Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinku z udziałem międzynarodowego eksperta w zakresie wiedzy o żubrach prof. dr hab. Wandy Olech-Piaseckiej ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Małgorzaty Czyżewskiej z Zespołu Zasobów Przyrodniczych Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, Łukasza Maciejunas Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinku, Nadleśniczych z zainteresowanych nadleśnictw oraz pracowników Wydziału Ochrony Lasu.

W pierwszej jego części skupiono się na potencjalnym uczestnictwie w ramach przygotowywanego projektu „Kompleksowa ochrona żubra w Polsce”, dofinansowanego ze źródeł zewnętrznych (FENIKS) – poprzez udział zainteresowanych nadleśnictw: Drawsko, Złocieniec, Świerczyna, Świdwin, Czaplinek, Borne Sulinowo. Zwrócono uwagę na systematyczny wzrost liczebny populacji wolno żyjących. Według danych Księgi Rodowodowej obecnie w zachodniej Polsce szacuje się ponad 340 żubrów przy zakładanej w 2005 roku docelowej liczebności na poziomie 200 osobników. Zakładając roczny przyrost kształtujący się w przedziale od 12 do 15%, należy spodziewać się dalszego wzrostu liczebnego populacji żubra w naszych lasach. Zwrócono uwagę na znaczącą liczbę kolizji drogowych z udziałem żubrów, wynoszącą w latach 2010-2021 ponad 40 osobników, w tym w ubiegłym roku
12 osobników. Zatem koniecznością staje się poprawa naturalnych warunków ich bytowania w ekosystemach leśnych. Chodzi przede wszystkim o rzetelną rewitalizację łąk śródleśnych, uprawę poletek żerowych i wprowadzanie drzewek owocowych. Zasugerowano również możliwość kontraktowania u rolników specjalnych upraw lub łąk wraz z pozyskiwaniem siana wraz z ich magazynowaniem w brogach przy ostojach żubrów.

Drugą część spotkania w poszerzonym składzie o przewodniczących Zarządów Okręgowych Polskiego Związku Łowieckiego w Koszalinie i Słupsku przeznaczono do dyskusji o potencjalnych działaniach w celu poprawy ochrony żubrów, łosi, wilków
i rysi, które bytują w obwodach łowieckich.

Profesor Wanda Olech-Piasecka uważa, że osoby odpowiedzialne za organizację polowań i prac gospodarczych powinny uzyskać stały dostęp do danych dotyczących lokalizacji żubrów, pochodzących z obroży telemetrycznych. Pozwoli to na bieżące monitorowanie stad żubrów, co przyczyni się do poprawy ich dobrostanu oraz bezpieczeństwa dzięki lepszemu planowaniu prac w terenie, czy organizacji polowań zbiorowych. Zaproponowano używanie przez terenowych pracowników Służby Leśnej bezpłatnej aplikacji pt. „Obserwator żubrów”, która umożliwi bieżącą rejestrację widzianych osobników w nadleśnictwach. Baza danych z aplikacji posłuży do późniejszych analiz, w tym do określania szacunkowej liczebności, struktur populacji, przyrostu, ostoi, sezonów i kierunków migracji oraz ich odległości, itp.

Zwrócono uwagę na potrzebę każdorazowych instruktaży myśliwych przed polowaniami zbiorowymi i indywidualnymi w kontekście mających miejsce pomyłkowych odstrzałów żubrów i innych gatunków zwierząt chronionych. Wskazano na pilną potrzebę przeprowadzenia szkoleń uzupełniających dla myśliwych
w powyższym zakresie. Natomiast w odniesieniu do myśliwych komercyjnych polujących zbiorowo konieczne jest poprawienie jakości instruktażu na odprawach przed polowaniami w języku dla nich zrozumiałym wraz z pokazywaniem fotografii zwierząt chronionych występujących w naszych lasach.

Grzegorz Jaworski - główny specjalista SL