Dziesiątki lat polowań i tępienia wilków sprawiły, że drapieżniki te praktycznie zniknęły z terenów zachodniej Polski. Ponieważ są nieodłącznym elementem leśnego ekosystemu i naturalnym jego regulatorem w 1998 r. zostały objęte ochroną gatunkową. Od tego czasu systematycznie ich liczba w Polsce rośnie, a spotkania z tymi pięknymi, dzikimi zwierzętami mogą przytrafiać się nam częściej.

Czy jest to powód do niepokoju? Jak się zachować, kiedy spotkamy wilka? Ponieważ wokół wilków krąży wiele mitów i legend podsycanych nierzetelnymi informacjami medialnymi podpowiadamy, jak zachować się podczas potencjalnego zetknięcia z wilkiem.

Wilki najczęściej są płochliwe i unikają kontaktu z ludźmi, nawet jeśli zbliżają się do siedzib ludzkich jest to przejaw ich naturalnego instynktu, którym kierują się w poszukiwaniu jedzenia. Najczęściej nawet jeśli podchodzą w nocy w pobliża naszych siedzib my nawet o tym nie wiemy. Jednak wilki, podobnie jak każde inne dzikie zwierzęta, mogą zachować się nieobliczalnie jeśli są wystraszone, chore  lub zranione, a szczególnie wówczas gdy zostaną oswojone – dokarmiane i przyzwyczajane do pobytu blisko siedzib ludzkich. Dlatego należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach:

• NIGDY NIE DOKARMIAJ WILKÓW, nawet jeśli zwierzęta wyglądają na wychudzone i wymagające pomocy. Powiadom o obserwacji właściwą Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, pobliskie Nadleśnictwo lub skontaktuj się ze Stowarzyszeniem dla Natury „Wilk”.
• Mieszkając w pobliżu lasu, przetrzymuj odpadki spożywcze w szczelnych pojemnikach z pokrywami. Resztki żywności pozostawione na kompoście poza ogrodzeniem posesji, w szczególności kawałki mięsa i wędlin, mogą zwabiać wilki. Zainstalowanie oświetlenia z czujnikami ruchu w pobliżu miejsc składowania odpadów kuchennych może odstraszać wilki od podchodzenia w ich pobliże.
• Jeśli jesteś turystą, spacerujesz po lesie, wędrujesz z plecakiem, biwakujesz w lesie, uprawiasz biegi terenowe lub inne rodzaje rekreacji aktywnej, jesteś zbieraczem grzybów lub jagód, nie pozostawiaj resztek żywności w koszach na parkingach leśnych, miejscach biwakowych, pod wiatami i w innych miejscach odpoczynku dla turystów, nawet jeśli wydaje się, że są one szczelne i regularnie opróżniane.
• Jeśli jesteś fotografem przyrodniczym lub myśliwym, nigdy nie dostarczaj mięsa na nęciska przy czatowniach lub ambonach. Nie ma znaczenia, czy są to szczątki martwych zwierząt dzikich lub hodowlanych, czy też produkty zawierające mięsne składniki, np. karma dla psów. Wilki, dzięki niezwykle czułemu węchowi, orientują się, że to człowiek dostarczył pokarm, i mogą zacząć postrzegać ludzi jako dostarczycieli pożywienia.
• Jeśli pracujesz w lesie, jesteś np. pracownikiem zakładu usług leśnych, budowniczym dróg leśnych, instalatorem sieci energetycznych, nigdy nie pozostawiaj żywności w miejscu pracy. Pakuj wszystkie odpadki i zabieraj z sobą.  Pozostawiona żywność może zwabiać drapieżniki w pobliże pracujących w lesie ludzi. 
• Jeśli znajdziesz w lesie szczenię wilka, NIGDY GO NIE DOTYKAJ ANI NIE ZABIERAJ Z SOBĄ, nawet jeśli wygląda na chore i skrajnie wycieńczone. Jeśli masz możliwość, zrób mu kilka zdjęć i sprawdź swoją lokalizację np. na podstawie aplikacji „mBDL” https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aplikacje-mobilne/mobilny-bank-danych-o-lasach, albo zapamiętaj numer najbliższego słupka oddziałowego i powiadom właściwą Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, pobliskie Nadleśnictwo lub skontaktuj się ze Stowarzyszeniem dla Natury „Wilk”.
• Jeśli dowiesz się, że ktoś przetrzymuje nielegalnie wilka w niewoli, dla dobra swojego i sąsiadów, natychmiast powiadom RDOŚ.
• Jeśli mieszkasz w obszarze zamieszkiwanym przez wilki, trzymaj w nocy swoje psy i koty w domu lub w dobrze zabezpieczonych kojcach.
• Nie pozostawiaj psiej lub kociej karmy na zewnątrz, w miejscach gdzie mogłaby być dostępna dla drapieżników. Może to zwabić wilki w pobliże domostwa. Wilki mogą się przyzwyczaić do stałego źródła pokarmu, a następnie zranić a nawet zabić broniącego swojego pożywienia psa lub kota.
• Jeśli spacerujesz w lesie z psem, prowadź go zawsze na smyczy. Jest to nie tylko zgodne z obowiązującym w Polsce prawem, ale także zapobiega oddalaniu się psa od właściciela. Zagubiony, biegający po lesie pies może szybko wpaść w tarapaty.

Spotkania z wilkami są niezwykle rzadkie, ponieważ wilki odczuwają przed nami naturalny strach. Ponieważ to inteligentne i jednocześnie ciekawe zwierzęta zdarza się, że wilki mogą przyglądać się ciągnikom rolniczym czy samochodom, które prowadzimy. Mogą też podczas bezpośredniego spotkania przyglądać się nam dłuższą chwilę i nie uciekać od razu, robią tak wszystkie dzikie zwierzęta.

Jeśli jednak spotkasz w lesie wilka, który podchodzi zbyt blisko (na odległość poniżej 30 m) lub przygląda się zbyt długo i nie czujesz się komfortowo w tej sytuacji, albo też drapieżnik poszczekuje lub warczy na ciebie, podejmij następujące działania:

• Unieś ręce i machaj nimi szeroko w powietrzu. To rozprzestrzeni twój zapach, sprawi że twoja sylwetka będzie lepiej widoczna.
• Pokrzykuj głośno ostrym tonem (lub zagwiżdż), w stronę wilka. To pozwoli mu zorientować się, że ma do czynienia z człowiekiem i że nie jest mile widziany.
• Jeśli zwierzę nie reaguje i zamiast oddalić się, podchodzi bliżej, rzucaj w niego będącymi w zasięgu ręki przedmiotami, najlepiej grudami ziemi.
• Wycofaj się spokojnie; możesz przyspieszyć dopiero gdy masz pewność, że zwierzę jest daleko i nie interesuje się tobą.
• Jeśli masz taką możliwość, zrób zwierzęciu zdjęcie i zawiadom o zdarzeniu RDOŚ właściwe Nadleśnictwo, Urząd Gminy,  lub Stowarzyszenie dla Natury „Wilk”.

Ostatnio coraz częściej w naszych okolicach pojawiają się informacje o skłusowanych, martwych lub złapanych we wnyki wilkach. Przypominamy, że wilk jest w Polsce gatunkiem chronionym i za taki czyn może grozić kara do 5 lat pozbawienia wolności.

Więcej informacji na temat wilków, sposobach ochrony inwentarza, odszkodowaniach od szkód powodowanych przez te drapieżniki oraz o narastającym problemie kłusownictwa na wilkach znajdziecie Państwo pod tym adresem:  https://www.polskiwilk.org.pl/aktualnosci

Tekst powstał na podstawie informacji zebranych przez SDN „Wilk”.

Najważniejsze kontakty:

Kontakt do RDOŚ wg właściwości: http://www.gdos.gov.pl/kontakt

Stowarzyszenie dla Natury Wilk: dr hab. Sabina Nowak tel. 606 110 046, dr hab. Robert Mysłajek tel. 604 625 228

Przygotowała Katarzyna Klimek - rzecznik prasowy Nadleśnictwa Szczecinek

fot. Dariusz Lenio