Co kryje się pod określeniem babie lato postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.

Wyjaśnienie tego pojęcia nie jest takie oczywiste. Dla meteorologa babie lato to czas, w którym Polska znajduje się pod wpływem Wyżu Południowoazjatyckiego lub Wschodnioeuropejskiego. To zjawisko meteorologiczne występuje we wszystkich krajach klimatu umiarkowanego. Wyjątkowo ciepły okres jesieni, w podaniach ludowych, był określany jako czas panowania żony lata. Jako, że słowo "baba" dawniej było w powszechnym użyciu i określało starą kobietę, utarło się określenie babskie lato, które w późniejszym czasie zastąpiono pojęciem babie lato. Pierwsze wzmianki o tym zjawisku pojawiają się w 1778 w zapiskach europejskiego kolonisty, który opisał tzw. babie lato po przybyciu do kolonii w Ameryce Północnej. Odpowiednikami babiego lata w innych krajach są: Wyspy Brytyjskie - Old Wives Summer, w Skandynawii - Birgitta-Sommer, w Niemczech Altweibersommer, we Włoszech - Estate di San Martino a w krajach Ameryki Północnej klimatu umiarkowanego mówi się o Indian Summer, czyli Indiańskim Lecie. Jednak dla każdego kto nie jest meteorologiem pojęcie babiego lata ma inne znaczenie. Mówiąc w skrócie, są to pajęcze nici unoszące się w powietrzu. Zgodnie z definicją Encyklopedii PWN to długie nici pajęczyny unoszone w powietrzu podmuchami wiatru, zwykle podczas ciepłych i słonecznych dni jesiennych. Encyklopedia staropolska autorstwa Zygmunta Glogera z początku XX wieku opisuje babie lato tymi słowy "pajęczyna ta w podaniach ludu polskiego jest przędzą z wrzeciona Matki Bożej, rzuconą na ziemię, aby przypomnieć gospodyniom o czasie roboty koło przędziwa i potrzebie okrycia biednych sierot na zimę”.

Tak brzmi encyklopedyczna definicja babiego lata. Jednak, kiedy i dlaczego w powietrzu unoszą się pajęczyny? W sprzyjających warunkach temperatury, wilgotności powietrza i sile wiatru pająki rozpoczynają tkanie pajęczyny, którą wykorzystują do lotu. Najczęściej zwierzęta wybierają wierzchołki wysokich roślin (traw, krzewów, drzew), czyli miejsca o znacznej sile wiatru. Prostują odnóża, unoszą odwłok i wytwarzają nić pajęczyny o odpowiedniej długości, którą wykorzystują do lotu. Wśród odłowionych pająków przeważają osobniki młode oraz samce. Po odbytym locie pająki zwijają pajęczynę, zmniejszając powierzchnię lotną i opadają na podłoże. Przyczyny opisanego zachowania nie są do końca znane. Wielu z badaczy podaje jako powód podróży zwiększenie przestrzeni życiowej zwierząt oraz mieszanie puli genowej.

Nie znając motywów wędrówki można stwierdzić, że babie lato to bardzo urokliwy okres w roku, stanowiący inspirację dla fotografików i malarzy - niestety przypomina o nieuchronnym przybyciu jesieni, a potem zimy.

Tomasz Kamaszyn, Karolina Gronostaj - Nadleśnictwo Dretyń