Wydawca treści Wydawca treści

Ochrona lasu

Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

     Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

  • biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne),

  • abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury),

  • antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

     Owady

     Las jest miejscem życia wielu gatunków owadów. W specyficznych warunkach niektóre z nich stanowią zagrożenie dla lasu. Dzielimy je wtedy na:

  • szkodniki pierwotne, które atakują zdrowe drzewa (np. foliofagi, czyli owady liściożerne),

  • szkodniki wtórne – atakujące i zasiedlające drzewa, które zostały osłabione w skutek działania innych czynników (suszy czy zanieczyszczeń przemysłowych).

      Okresowe, masowe występowanie niektórych gatunków owadów (tzw. gradacja) stanowi poważne zagrożenie dla trwałości lasu. Zadaniem leśników jest niedopuszczenie do takich sytuacji lub ograniczenie liczebności populacji szkodliwych owadów.

     Najwięcej szkód wyrządzają owady, których gąsienice lub larwy ogryzają lub zjadają liście czy igły. Poważne problemy sprawiają też owady żerujące na korzeniach drzew i krzewów. W ostatnich latach do najbardziej niebezpiecznych należą populacje chrabąszcza majowego i kasztanowca, brudnicy mniszki, barczatki sosnówki, strzygoni choinówki, boreczników, zwójki zieloneczki.

     Jesienią leśnicy sprawdzają liczebność pędraków i larw owadów zimujących w ściółce i glebie, aby oszacować zagrożenie dla lasu na rok następny. Liczebność nadmiernie występujących owadów ogranicza się przez:

  • wykładanie i kontrolę różnego rodzaju pułapek (feromonowych i klasycznych),

  • wyznaczanie i szybkie usuwanie z lasu drzew opanowanych przez owady,

  • opryski certyfikowanymi preperatami.

     Grzyby patogeniczne

     Należą do jednych z najważniejszych czynników chorobotwórczych drzewostanów. Szczególnie niebezpieczne są: korzeniowiec wieloletni wywołujący hubę korzeniową oraz opieńki powodujące opieńkową zgniliznę korzeni. Niezwykle istotna jest w tym wypadku kontrola stanu sanitarnego drzewostanów i w razie potrzeby stosowanie preparatów ochronnych.

     Ssaki roślinożerne

     Wysokie koszty pociąga za sobą ochrona najmłodszego pokolenia lasu, które stanowi szczególnie atrakcyjny pokarm dla wielu zwierząt leśnych. Odnowienia i zalesienia nie byłyby możliwe, gdyby nie zastosowano grodzenia upraw, palikowania poszczególnych sadzonek czy innych sposobów zabezpieczania przed zwierzyną.

     Działalność człowieka

     Może stanowić duże zagrożenie dla lasu. Leśnicy dbają o to, by osoby odwiedzające las czuły się bezpiecznie i jednocześnie same przestrzegały przepisów prawa. Dzięki edukacji leśnej coraz więcej osób włącza się np. w zwalczanie procederu zaśmiecania lasów czy jazdy w niedozwolonych miejscach na motocyklach, quadach. Nie ma już praktycznie przyzwolenia społecznego na takie zjawiska, jak kradzieże drewna czy kłusownictwo.

     Ochrona przeciwpożarowa

     Ogromnym zagrożeniem dla lasu jest ogień. Ochrona przeciwpożarowa lasu oparta jest na sprawnym i skutecznie działającym systemie, dzięki któremu możliwe jest szybkie wykrywanie pożarów, alarmowanie odpowiednich służb ratowniczych i prowadzenie akcji gaśniczej.

     Elementy tego systemu to:

  • punkty alarmowo-dyspozycyjne, działające we wszystkich regionalnych dyrekcjach LP i nadleśnictwach,

  • sieć dostrzegalni przeciwpożarowych, z których prowadzi się obserwację lasu,

  • sieć punktów prognostycznych i pomocniczych, wyposażonych w odpowiednią aparaturę do pomiaru wilgotności ściółki sosnowej i powietrza, w których określa się aktualny stopień zagrożenia pożarowego lasu,

  • sieć łączności radiotelefonicznej,

  • sieć dojazdów pożarowych,

  • bazy sprzętu do gaszenia pożarów lasu,

  • sieć punktów czerpania wody,

  • pasy przeciwpożarowe, oddzielające las od obiektów stanowiących zagrożenie pożarowe (takich jak np. parkingi leśne, linie kolejowe, zakłady przemysłowe, drogi publiczne, poligony wojskowe).

     W okresie zwiększonego zagrożenia pożarowego działają również leśne bazy lotnicze. Stacjonują w nich samoloty oraz śmigłowce, które są wykorzystywane do patrolowania obszarów leśnych i gaszenia pożarów.


Najnowsze aktualności Najnowsze aktualności

Powrót

Jarząb brekinia wraca do polskich lasów

Jarząb brekinia wraca do polskich lasów

20 października b.r. pracownicy Nadleśnictwa Karnieszewice razem z przedstawicielami mediów (z uwagi na uwarunkowania epidemiczne było nas niewielka grupa) spotkali się w leśnictwie Koszalin w celu posadzenia sadzonek jarzębu brekinii i ogłoszenia okolicznym mieszkańcom, że to niezwykłe drzewo wraca do lasów i już niedługo będzie bardzo cennym elementem bioróżnorodności naszych drzewostanów.

Jarząb brekinia jest jednym z najrzadszych, bardzo osobliwych i jednocześnie pięknych drzew leśnych. Nazywany jest również brzękiem, jarzębiną klonową, bereką, czy wreszcie na Pomorzu gruszą klonową. Należy do rodzimych gatunków śródziemnomorskiego pochodzenia. Występuje w Europie, Azji Mniejszej, na Kaukazie i w północnej Afryce. W Polsce osiąga północno-wschodni zasięg. Najlepiej czuje się w miejscach nasłonecznionych, na żyznych siedliskach, w towarzystwie dębów, lip i grabów.

Drzewo to cenione było przez naszych przodków i wykorzystywane w medycynie ludowej, w wyrobach spożywczych, a z uwagi na swoje twarde, ciężkie ale elastyczne drewno również w meblarstwie i stolarstwie. Niestety użyteczność tego drzewa przyczyniła się do jego zniszczenia. W Polsce jest bardzo rzadki, umieszczony został na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia), objęty ochroną gatunkową na terenie całego kraju. Jest jednym z najmniej znanych rodzimych gatunków leśnych, a jednocześnie jedną z najcenniejszych polskich, dziko rosnących jarzębin osiągającym znaczne rozmiary pod względem wysokości (25-30 m) i grubości (ponad 1 m w obwodzie). Rosnąc w odosobnieniu, tworzy owalną, nisko osadzoną  i silnie rozgałęzioną koronę, natomiast w zwarciu w lesie jest smukłym, gonnym drzewem. W maju kwitnie białymi kwiatami  zebranymi w baldachogrona. Jesienią liście  przebarwiają się na intensywnie czerwony lub malinowo - różowy kolor, a wierzchołki gałęzi obsypane są brązowymi, nakrapianymi owocami.

Pomimo wielu swoich zalet brekinia naturalnie występuje w Polsce na nielicznych stanowiskach.  Znaleźli się jednak leśnicy – praktycy, których indywidualne inicjatywy przywrócenia tego gatunku naszym lasom znalazły finał w programach Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych. W ramach programu realizowanego przez RDLP w Szczecinku na terenie Pomorza Środkowego posadzonych zostało 10 400 sztuk drzewek, a w  Nadleśnictwie Karnieszewice 1 560 sztuk. Od dzisiaj kolejne 100 sztuk będzie rosło w koszalińskim lesie.

Prowadzone z powodzeniem przez Lasy Państwowe nasadzenia tego cennego gatunku dają mu duże szanse na stały powrót do polskich lasów.

 

Małgorzata Rokicka - Nadleśnictwo Karnieszewice